حسن گل محمدی از برجسته ترین چهره های مطبوعاتی و رسانه ای شهرستان میانه است، او با توانایی و تبهر منحصر به فرد خود در عرصه خبرنویسی و نقد و تحلیل خبری، بسیاری از مسائل و موضوعات متنوع شهرستانی را بازتاب داده و در شکل گیری افکار عمومی شهرستان نسبت به موضوعات مختلف سهم بسزایی داشته است. اما در طول نزدیک به دو دهه فعالیت رسانه ای این فعال خبری چیزی که یک بار هم اتفاق نیافتاده معرفی این چهره و آشنایی مستقیم با دیدگاه های فردی اوست.
شغل رسمی این چهره رسانه ای کارمندی روابط عمومی شهرداری (در حال حاضر هشترود) است و در کنار آن در آتلیه شخصی خود دل مشغولی همیشگی اش یعنی عکاسی را هم دنبال می کند. قلم زدن در مطبوعات و رسانه های دیجیتال را می توان در رده سومین فعالیت کاری وی قرار داد. وقتی با او تماس گرفتم و خواستم که برای گفتگو در دفتر کارش در شهرداری هشترود مهمانش باشم ترجیح داد که این دیدار و گفتگو در جایی بیرون از شهرداری باشد. آنچه در پی می آید حاصل گفتگوی یک ساعته من با ایشان در آتلیه ی شخصی اش می باشد، با ما همراه شوید:
سلام . اخیراً شایع شده که آقای گلمحمدی را ترسانده اند و دیگر مثل سابق بی مهابا نمی نویسد واقعیت هم این است که شما مدتی است در رسانه ها آفتابی نمی شوید؛ چی شده اتفاقی افتاده؟
با عرض سلام خدمت شما و خوانندگان محترم
من در زندگی با برخی مفاهیم بیگانه بوده ام وهرگز آنها را در وجود خود راه نداده ام یکی از این مفاهیم که در رأس سایر موارد قرار دارد همان چیزی است که شما الان از آن اسم بردید.
ولی رفتارتان ابهاماتی را ایجاد کرده است...
برخی واژه ها مفهومی چندگانه دارند که یکی از آن ها "درایت" است، گاهی وقت ها رفتار یک نفر را به ترس تعبیر می کنیم در حالیکه اساساً هوشمندی و درایت و یا حیا و نجابت اوست که باعث اتخاذ یک رویکرد و نشان دادن یک رفتار می شود. من جاهایی بوده که با خودم این جمله را زمزمه کرده ام « بگذار بگویند ترسیده است، به موقعش می فهمند که تدبیر بوده است».
قبلاً بی مهاباتر می نوشتید!؟
شرایط امروز من با یکی دو سال پیش فرق می کند، نوشتن در میانه هزینه دارد، هزینه هایی که گاه بسیار سنگین و خانمانسوز هستند، هرچه عریانتر بنویسی هزینه بیشتری باید بپردازی و اگر به بن بست رسیدی مجبوری رعایت شرایط زندگی ات را بکنی، مخصوصاً اگر پای زندگی مشترک در میان باشد.
پس حتماً با شهرداری مشکل دارید؟
من مدت هاست که دیگرکارمند شهرداری میانه نیستم.
به هر حال اهل این شهر هستید وخواه ناخواه یک روزی بر میگردید و ...
من همیشه با شهرداری مشکل داشته ام، اینکه حقوق بگیر یک مجموعه باشم دلیل نمی شود از آن مجموعه انتقاد نکنم، من همیشه حرف هایم را زده ام و هزینه هایش را هم پرداخته ام.
ولی در عرصه رسانه آنقدرها هم با شهرداری بد تا نکرده اید؟!
قرار نیست همه چیز را رسانه ای کنیم، خداوند از هر کسی به اندازه وسعی که به او داده تکلیف خواسته است و من هم به اندازه وزنم حرف می زنم تا بتوانم سرپا بمانم و حرف های بعدی ام را هم بزنم.
شما خودتان را وزن کرده اید؟
جامعه آینه شفافی است که همواره تصویر ما را در خود نشان می دهد من هم به خوبی این تصویر را می بینم و وزن آن را می دانم، خیلی طول می کشد تا من و امثال من بتوانیم قدرت آن را پیدا کنیم که در مقابل هجمه های سنگینی که بعد از بیان وارد می شود تاب بیاوریم و سر سلامت به مقصد برسانیم.
گفته شد که پس از یادداشت تندی که علیه دکتر احمدی نژاد نوشتید تذکرهای جدی به شما داده شد، آیا نقش این زهر چشم گرفتن را در متوقف شدن سلسله مطالب انتقادی تان از دولت گذشته و بخصوص شخص رئیس جمهور انکار می کنید؟
نمی شود گفت تذکر، یک گله گذاری توأم با بیان انتظار از من بود که بر علیه دولت دهم زیاد ننویسم و البته اصول حرفه ای حکم می کرد که به این موضوع اعتنا نکنم و به رسالت رسانه ای خود وفادار بمانم اما این گله گذاری از سوی یک انسان شریف و بزرگواری صورت گرفت که بنده نتوانستم احترام و ارزش این شخصیت بسیار محترم را نادیده بگیرم و به احترام ایشان قول دام که تا ایشان در میانه تشریف دارند من زیاد روی خط انتقاد از دولت دهم و رئیس آن نروم.
دخالت تان در انتخابات شورای شهر چی؟ این موضوع هم انتقاداتی را در محافل سیاسی و اجتماعی به دنبال داشت فکرنمی کنید شما و مجموعه دوستانتان در قافلان بیش از حد در انتخابات شورای چهارم ورود کردید؟
اتفاقاً من فکرمیکنم ما از این بابت یک عذرخواهی به مردم عزیز و فهیم میانه بدهکاریم، عذرخواهی از این بابت که چرا دیر در این زمینه قدم برداشتیم، خیلی پیشتر و بیشتر از این ها باید توان، انرژی و دانسته های خود را در خدمت مردم قرار می دادیم و همه مردم عزیز هم شاهد بودند که تأثیر این حرکت قافلان تا چه اندازه عمیق و سازنده بوده و تازه باید منتظر نتیجه حاصل از این انتخاب بنشینیم و وقتی عملکرد منطقی و مطلوب شورای چهارمرا دیدیم آنجاست که برخی ها باید به درستی کار ما ایمان بیاورند و از تخطئه و شبهه افکنی های خود نادم و پشیمان شوند، آن ها که برای این حرکت به ما و جناب آقای حسن زاده مدیرمسئول محترم هفته نامه قافلان خرده و ایراد گرفتند عموماً از افرادی بودند که همینطوری هم با قافلان مشکل دارند و زاویه منافع شان با حرکت های مردمی قافلان منطبق نیست، آن ها از دیدگاه واقعی در مورد مسئله قضاوت نمی کنند آن ها بر اساس منویات سیاسی مد نظر خودشان مسائی را مطرح می کنند و طبیعی است که اگر ما در راستای منافع آن ها حرکت میکردیم حتماً از ما حمایت و تشویقمان می کردند ولی وقتی می بینند قضیه بر خلاف مراد آن ها می چرخد درستی این حرکت آگاهانه را زیر سئوال میبرند. این طبیعی است و ما از این برخوردها مرعوبو دلسرد نمی شویم. به آقای حسن زاده پیشنهاد کرده ام که با درخواست اصلاح مجوز هفته نامه قافلان زمینه فعالیت سیاسی را هم به زمینه های مجاز این هفته نامه اضافه گنند تا در آینده راحت تر بتوانیم در معادلات قدرت و سیاست در شهرستان وارد بازی شده و آگاهی های سرنوشت ساز را به مردم عزیز بدهیم.
جایگاه اهالی رسانه را در میانه چگونه می بینید؟
من فکر می کنم ما در میانه به آن صورت خبرنگار یا روزنامه نگار یا ژورنالیستی که در سطح حرفه ای باشد نداریم که بخواهیم در مورد آن ها بحث کنیم اما من معتقدم عده ای که می توان از آن ها به عنوان پیشگامان مشارکت اجتماعی و "کسانی که دغدغه های جمعی دارند" نام برد، در این شهرستان وجود و حضور دارند که بخشی از این افراد عرصه رسانه را محملی برای انتشار دیدگاه ها و افکار و اندیشه های خود قرار داده اند و از این طریق سعی می کنند بر تحولات اجتماعی و سیاسی و ... اثرگذار باشند. جامعه مطبوعاتی و رسانه ای میانه را این ها شکل می دهند و طبیعی است که از قوت و قدرت آن چنانی که انتظار می رود برخوردار نباشند.
با شما موافق نیستم چون کسانی در این شهر هستند که زندگی خود را پای فعالیت مطبوعاتی گذاشته اند و هزینه های سنگینی هم پرداخته اند، فکر نمی کنید شما با این حرفتان زحمات آن ها را نادیده می گیرید؟
مجبورم علیرغم میل باطنی ام عرض کنم یکی از همین کسانی که بهای حضور در روشنگری اجتماعی و سیاسی را به قیمت سخت تر شدن زندگی شان پرداخته اند خود بنده هستم، شما خبر ندارید که در پشت پرده چه فشارهایی بر ما وارد می شود اما با این وجود من حتی خودم را هم یک حرفه ای نمی دانم زیرا روزنامه نگاری شغل اصلی من نیست، همانطور که هیچکدام از دوستان ما در شناسنامه شغل رسمی شان عنوان روزنامه نگار نوشته نشده است، ابزارهایش را هم نداریم.
کدام ابزارها؟
ابزارهایی که بتوان با اتکا بر آن ها حقوق اجتماعی، حقوق شهروندی و حقوق صنفی را استیفا کرد، دوام آورد، به زندگی با حداقل ها ادامه داد و بر جامعه اثر گذاشت. این ها شاید در جایی مثل مرکز کشور فراهم باشد اما در شهر کوچکی مثل میانه مطلقاً نمی تواند وجود داشته باشد یا دست کم فعلاً نمی تواند باشد.
پس وقتی شما از جامعه رسانه ای میانه صحبت می کنید منظورتان دقیقاً‌چه کسانی هستند؟
شما بارها عناوینی نظیرصاحبنظران، تحلیلگران، ناظران، منتقدان و ... را در اخبار و رسانه های مختلف خوانده یا شنیده اید، جایی که گوینده خبر یک شبکه تلویزیونی یا گزارشگر یک روزنامه در متن خبر، تحلیل یا گزارش خود به دیدگاه های مطرح شده از سوی این قبیل افراد اشاره یا استناد می کند و جمله خود را به صورت های زیر ادامه می دهد: ( صاحبنظران بر این باورند، تحلیلگران معتقدند، ناظران مسائل اجتماعی می گویند، منتقدان سیاست خارجی معتقدند... ) و عباراتی از این دست که روزانه در فضای گسترده اطلاع رسانی با آن ها مواجه می شویم. اما براستی این ها چه کسانی هستند و به چه اعتباری با چنین اسم های عامی از آن ها نام برده و به حرف های آن ها استناد می شود؟ در جستجوی پاسخ این سئوال راه ها به کسانی ختم می شود که صرفنظر از شغل، موقعیت و منصب رسمی و تعریف شده ای که در نظام اداری یا سیستم های اجتماعی یک جامعه محدود یا یک مجموعه جهانی دارند؛ به لحاظ حقیقی و از جایگاه یک شهروند مستقل افرادی هستند که به دلیل ارتباط تنگاتنگ با مسائل روز جامعه پیرامون خود توانایی ارائه تصویری معقول و منطقی از وجوه مختلف یک مسئله اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، علمی، نظامی و ... غیره را دارند و به تبع ارتباط کاری و تخصص یا تخصص های خود قادرند تحلیل های قابل توجه و معقول و منطقی را در باره موضوعات مختلف به افکار عمومی و نهادهای اجتماعی ارائه نمایند.
این طیف اجتماعی که از نظر فکری و شخصیتی همخوانی بسیار نزدیکی با معیارهای روشنفکری و تجددگرایی نیز در آن ها به چشم می خورد مجموعه ای از کسانی هستند که در یک جمع بندی کلی به عنوان یکی از گزاره های دخیل در شکل گیری جامعه مدنی شناخته می شوند و مورد توجه نهادهای سیاسی و اجتماعی قرار دارند. این ها اثرگذاری خود در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساختار حاکم بر جوامع را از طریق اظهار نظرهای فردی و جمعی و بروز واکنش های مختلف عملی می سازند. واکنش هایی که گاه ممکن است منحصر به فرد و شخصی و گاه جمعی و هماهنگ باشد.
در بازه های مکانی محدودتر، نظیر منطقه کوچکی همچون شهرستان میانه نیزچنین افرادی با گستره کمی و کیفی محدودتر همواره حضور داشته و موجودیت خود را به انحاء مختلف در جامعه حفظ کرده و نشان می دهند. من معتقدم همین افراد هستند که مجموعه فعالان رسانه ای را در شهرستان میانه شکل می دهند و کم و بیش ایفای چنین نقشی را در ترکیب اجتماعی شهرستان میانه بر دوش گرفته اند و به نوبه خود مواضعشان را در قبال مسائل و موضوعات مختلف از طریق تریبون های متنوع به افکار عمومی و مدیران اجتماعی ارائه می کنند.
وضعیت این طیف را در حال حاضر چگونه ارزیابی می کنید؟
باور بنده این است که این ها دارند دوره زایش را سپری می کنند. زمانی نه چندان دور نخبگان اجتماعی و سیاسی این شهرستان حسرت این را داشتند که حرف دل خود را به هر طریق ممکن به گوش مردم و مسئولین برسانند ولی از چنین امکانی محروم بودند ولی اکنون شرایط به کونه ای است که این امکان فراهم شده، هم در زمینه رسانه مکتوب و هم در بخش رسانه های مجازی و دیجیتال شاهد گشایش عرصه های خوبی برای انتشار ایده ها و دیدگاه ها و ایجاد فضای گفتمان جمعی هستیم و چیزی که در این مقطع بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد ورود نیروهای زبده و خلاق و متفکران و نویسندگان قدر و توانمند به این عرصه هست.
مگر همین الان چنین نیروهایی وجود ندارند؟
اگر وجود داشتند شما مطمئن باشید وضعیت خیلی بهتر از این می شد. تنها نشریه این شهر اسماً هفته نامه است ولی شما هم می دانید که عملاً به شکل گاهنامه منتشر می شود و قادر نیست سیکل انتشار خود را به طور مرتب ادامه دهد دلیل اصلی این مسئله هم در درجه اول مسائل و مشکلات مالی و بعد فقدان تیم خبری و تحلیلی قوی و منسجم و نبود هیئت تحریریه ثابت و قدرتمند است. رسانه اگر صرفاً محل انعکاس روزمرگی های زندگی باشد نمی تواند تاثیر ریشه ای داشته باشد، ما باید به سمت اثرگذاری مفهومی و ایجاد جریان های فکری و فرهنگی پایدار حرکت کنیم و این ایده تنها با وجود قلم های توانا و پرمغز محقق می شود.
یعنی شما مجموعه قافلان را که خودتان هم جزئی از آن هستید یک مجموعه موفق نمی دانید؟
قافلان موفق ترین مجموعه رسانه ای در شهرستان میانه است. این نشریه نوپا با وجود تمامی مشکلات و نارسایی های مالی و محتویی پس از 8 سال هنوز سرپا ایستاده و تنها با تکیه بر تلاش و پشتکار و به معنای واقعی کلمه ایثار صاحب امتیاز و مدیر مسئول زحمتکش آن توانسته بار مشکلات را بر دوش کشیده و از ناملایمات عبور کند. اگر کمی عمیق تر روی این مسئله فکر کنیم واقعاً می بینیم که آقای حسن زاده تمام زندگی خود را سر این نشریه گذاشته است. اگر این آدم در بخش های دیگر و زمینه های اقتصادی و پیشرفت شغلی وقت می گذاشت قطعاً در این مدت به موفقیت های بسیار بالاتری دست می یافت ولی کار فرهنگی و اطلاع رسانی را با آنکه هیچ نفع مادی در آن نیست رها نکرده و زیان های مالی شدیدی را نیز از این رهگذر متحمل شده است دلیلش هم صرفاً باورهای شخصی و اعتقاد ایشان به مردم محوری و بیان مطالبات و دردهای مردمی است. اما همه این ها دلیل نمی شود که بگوییم عملکرد این نشریه به طور مطلق موفق و بیست بوده است. کاستی هایی هم دارد که باید با گذشت زمان آن را از میان برداشت.
در فضای مجازی چطور؟
در آن جا هم وضعیت به همین منوال است، شما یک نگاهی به مطالبی که توسط اعضای سایت های اینترنتی شهرستان میانه منتشر می شوند بیاندازید، غالباً موضوعات زرد و پاپ هستند، کسانی هم که مطالب سیاسی و اجتماعی می نویسند اولاً انگشت شمارند ثانیاً مطالبشان سطحی و روزمره است که معمولا از چند سطر کوتاه تجاوز نمی کند. عده بسیار اندکی هستند که مقالات مفهومی و عمیق می نویسند که البته همین اندک نوشته ها هم از استانداردهای مطبوعاتی فاصله دارند.
خودتان این استانداردها را رعایت می کنید؟ اصلاً این استانداردها را می شناسید؟
من عرض کردم هیچکدام از ما حرفه ای نیستیم، بنده از سال 76 فعالیت مطبوعاتی دارم دوره خبرنگاری را هم سال 83 در باشگاه خبرنگاران جوان تهران سپری کرده ام و عضو این باشگاه هستم، برای اینکه بدانید سطح آموزشی من چه اندازه بوده عرض می کنم که زمانی که من در ساختمان صدا و سیما در جام جم در کلاس های تنظیم خبر اساتید برجسته روزنامه نگاری کشور شرکت می کردم آن ها کارهای بنده را برای دیگر شاگردانشان به عنوان نمونه یک کار خوب و قابل قبول معرفی میکردند، در پایان دوره هم من بین شرکت کننده ها جزو برترین ها بودم اما با این حال فکر نمی کنم از همه توانایی های لازم در این عرصه برخوردار باشم و قطعاً خودم را یک آماتور می دانم ولی حداقل می دانم وقتی یک خبر را تنظیم می کنم قالب کلی که باید رعایت کنم چیست ولی متاسفانه بیشتر دوستانی که در این زمینه فعالیت می کنند اساساً هیچگونه آموزشی در این باره ندیده اند یا اگر دیده اند تاثیری در نوع نوشتشان نگذاشته است.
ریشه مشکلات اطلاع رسانی در شهرستان میانه را در کجا می بینید؟ چاره کار در چه می دانید؟
همه مشکلات این حوزه به فقدان آموزش برمی گردد، نه آموزش های کلاسیک جمعی داریم نه آموزش های تجربی و فردی و به قول قدیمی ها شاگرد و استادی بیشتر کسانی که الان در این عرصه فعالیت می کنند از خبرنگاری و گزارشگری فقط "علاقه" اش را دارند و برای دیگر اسباب و لوازم آن لنگند.
چاره کار را کجا می بینید؟
باید یک نهادی پا پیش بگذارد و نیروهای مستعد را تربیت کند. اینکه مسئولان و مدیران ادارات و نهادهای ما بدون اینکه چیزی هزینه کنند دنبال بهره برداری از این نیروها باشند حاصلی به دنبال نخواهد داشت. اگر دقت کنید می بینید تا یک جوانی یک دوربین عکاسی به دست می گیرد و چهارتا عکس با دو سه جمله دست و پا شکسته در فضای سایبری به عنوان خبر منتشر می کند همه مسئولین درهای خود را به روی او باز میکنند و در همه مراسمات و رویدادهای خبری از او دعوت به حضورمیکنند، این یعنی چی؟ یعنی اینکه مسئول ما دنبال بیان خود و ابراز وجود است ولی آدمش را پیدا نمی کند. ادارات ما حتی قادر به تقویت روابط عمومی های خود هم نیستند. بعضی از روابط عمومی ها حتی قدرت انشاء کردن یک خبر ساده از فعالیت های سازمان خود را هم ندارند در حالیکه باید منبع اصلی نقل اخبار همین روابط عمومی ها و مسئولان آنها باشند. به نظر من باید یک کار جهادی در این عرصه صورت گیرد و از بین جوانان علاقمندی که کم هم نیستند یک عده ای برای کار خبری در حوزه های مختلف مثل اداری، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... تربیت شوند و محصول تولید شده توسط این ها قابلیت و ارزش حرفه ای داشته باشد.
با تشکر از شما ، اگر نکته ای هست بفرمایید:
ممنونم از اینکه این وقت را در اختیار من قرار دادید . موفق باشید